علت محبوبیت داستان حضرت یوسف

این نویسنده، محقق و نسخه خطی به عنوان کتاب برگزیده سال جمهوری اسلامی ایران معرفی شدوی در گفت وگو با ایسنا درباره بازنگری این کتاب گفت: این ترجمه را برای اولین بار در زمان نقد میکروفیلم ها در دانشگاه تهران دیدم. اول، ترجمه قدیمی توجه من را جلب کرد. ازش عکس گرفتم و شروع کردم به ویرایشش. زمانی که تصویر دیجیتالی دست نوشته های دانشگاه میشیگان را بررسی می کردم، برای مدت طولانی فکر می کردم این اثر یک نویسنده است. در آنجا دست نوشته ای باستانی از داستان یوسف یافتم که بسیار شبیه به ترجمه فارسی باستان بود. بررسی های بعدی نشان داد که این «احسن القصص» ترجمه همین متن به عربی است. این متن عربی همان کتابی است که با نام «بحرالمهبه» به نام‌های احمد و محمد غزالی منتشر شده است.

او افزود: «اصلاح به هیچ وجه آسان نیست. من بارها برای یک کلمه یا ترکیب تصحیح شده به منابع استناد کردم و توانستم شکل صحیح آن کلمه را تعیین کنم. در این کار سعی می کنم ابتدا متنی را که تصحیح می کنم بفهمم و مواردی را که نیاز به توضیح دارد توضیح دهم. ایجاد فهرست دقیق واژگان به دلیل اهمیت کتاب زمان زیادی می برد. شکل صحیح برخی از موارد مبهم یا مشکوک در هنگام بازیابی واژگان آشکار می شود که عاملی در اهمیت بازیابی واژگان در کار تصحیح متن است.

نویدی درباره انتساب این کتاب به محمد یا احمد غزالی و عبدالکریم قشیری و مترجم مجهول آن توضیح می دهد: منظور از انتساب، انتساب کتاب به نگارنده کتاب به زبان عربی، نویسنده آن احمد و محمد است. غزالی با تحقیقات جدید برکنار شد. من هم طبق شواهد یک لایه به این دو مورد اضافه کردم که فعلا با مستندات موجود قابل اثبات نیست. به این ترتیب، مترجم ناشناس با ترجمه فارسی ارتباط دارد. صفحات زیادی از ابتدای ترجمه فارسی افتاده است. در قسمت های دیگر ترجمه، مترجم از خود نامی نمی برد و نمی دانیم مترجم کتاب کی بوده است. در نتیجه مترجم مذکور ناشناخته است.

وی خاطرنشان می کند: طراحی وظایف بر اساس روش معمول تحقیق علمی است. اگر قطعیتی در مورد آن وجود داشت، برنامه ریزی شده بود. اما این توضیحات هرگز قابل اثبات نیست. بنابراین، من آن را روی جلد کتاب فاش نکردم، بنابراین یک جزء تبلیغاتی داشت.

نویدی همچنین درباره ویژگی‌های این کتاب می‌گوید: اهمیت اصلی این کتاب گنجاندن واژه‌ها، عبارات و ترکیب‌های کهن و خطرناک در زبان فارسی است که می‌تواند در مطالعات مرتبط با دستور زبان فارسی، مطالعات زبان‌شناسی، دستور زبان تاریخی و غیره.. با توجه به نثر کهن کتاب، رباعیات کتاب نیز حائز اهمیت است.

این ویراستار در پاسخ به این سوال که آیا روایت داستان حضرت یوسف در این کتاب با دیگر روایات متفاوت است، گفت: از نظر روایی تفاوت چندانی در این کتاب نسبت به سایر روایات نمی بینم. روایات تقریباً یکسان است و می توان تفاوت بین روایات را به تفصیل بیان کرد.

وی همچنین درباره محبوبیت این داستان در بین عموم بیان کرد: داستان یوسف (ع) تنها داستان قرآن است که در یک سوره کامل شده است. موضوع داستان و زیبایی های روایت آن موضوعی است که در پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. طبیعی است که چنین جذابیتی باعث تشویق مخاطبان زیادی به خواندن داستان شود. به خصوص که یک قسمت از داستان پیامبر معصوم است. اما برای من اهمیت اصلی این کتاب ترجمه فارسی کهن این داستان است.

نویدی همچنین درباره جایزه کتاب سال و انتقاداتی که گاهی به این جایزه وارد می شود، گفت: جایزه کتاب سال در این زمینه بسیار مهم است و الهام بخش نویسندگان، مصححان و مترجمان است. اگر نقد و نظری هست باید به صراحت مطرح شود تا با توجه به نقد بررسی شود.

انتهای پیام/